اول دسامبر هر سال روز جهانی ایدز نامگذاری شده و «بیایید راه حقوق انسانی خود را پی بگیریم» شعار امسال سازمان ملل است. همزمان سازمان ملل متحد نسبت به ابتلای نوجوانان به ویروس اچ‌آی‌وی هشدار داد و فعالان در ایران از اطلاع‌رسانی نکردن درباره ایدز در مدارس و دانشگاه‌ها انتقاد کردند.
هدف از نامگذاری روزی به نام روز جهانی ایدز که از سال ۱۹۸۸ آغاز شد، افزایش بودجه‌ها و آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیض‌ها در زمینه مقابله با ایدز است.
نامگذاری امسال به این دلیل انجام شده که به نوشته نهاد سازمان ملل در زمینه مبارزه با ایدز، پیشرفت‌های قابل توجه که تاکنون در زمینه این مبارزه رخ داده، مستقیما با پیشرفت‌ها در حمایت از حقوق بشر مرتبط بوده است.
با این حال، اچ‌آی‌وی همچنان یکی از مشکلات مهم بهداشت عمومی جهانی است و به گزارش سازمان بهداشت جهانی، تا به امروز حدود ۴۲.۳ میلیون نفر بر اثر ابتلا به آن جان خود را از دست داده‌اند.
همچنین به گزارش این سازمان، این ویروس در تمام کشورهای جهان در حال انتقال است.
در آستانه این روز، سازمان ملل متحد هشدار داد که ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی در میان نوجوانان در حال گسترش است و این امر می‌تواند دستاوردهای اخیر در مبارزه با این بیماری را زیر سوال ببرد.
یونیسف گزارش داد که ۷۰ درصد از جوانان ۱۵ تا ۱۹ ساله مبتلا به ویروس ایدز در سال ۲۰۲۳ دختر بودند که این میزان در کشورهای جنوب صحرای آفریقا به ۹۰ درصد می‌رسد.
صندوق کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرد که کودکان و نوجوانان به طور کامل از مزایای دسترسی به داروها و خدمات پیشگیری بهره‌مند نمی‌شوند.
طبق گزارش یونیسف، در حالی که ۷۷ درصد بزرگسالان مبتلا به اچ‌آی‌وی به درمان دسترسی دارند، این دسترسی فقط برای ۵۷ درصد از کودکان زیر ۱۴ سال و ۶۵ درصد از نوجوانان ۱۵ تا ۱۹ ساله فراهم است.
دسترسی نداشتن به تجهیزات پیشگیری و درمان موجب شده که درصد مرگ و میر در کودکان مبتلا نسبت به بزرگسالان مبتلا بیشتر باشد.
سال گذشته میلادی بیش از ۹۰ هزار کودک و نوجوان بر اثر بیماری‌های مرتبط با ایدز جان خود را از دست دادند که ۷۳ درصد آنها زیر ۱۰ سال سن داشتند.
وضعیت کودکان و ایدز در ایران
در ایران نیز آنچه «تغییر الگو» در زمینه ابتلا به ایدز خوانده شده، جان کودکان را تهدید می‌کند.
گزارش‌ها از شیوع ایدز در میان نوجوانان و جوانان ایرانی در شرایطی است که به تازگی یک عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ضمن هشدار درباره افزایش موارد انتقال اچ‌آی‌وی از طریق روابط جنسی گفت الگوی ابتلا تغییر یافته است.
روزنامه شرق چاپ تهران نیز در گزارشی با عنوان «چرخ آموزش و پیشگیری از اچ‌آی‌وی در مدارس و دانشگاه‌ها نمی‌چرخد» هشدار داده که «نبود اطلاعات کافی و لازم درباره ایدز در ایران، سلامتی بسیاری از جوانان و نوجوانان را در بحرانی‌ترین سن زندگی‌شان به خطر انداخته و می‌اندازد.»
زهرا حاجی‌زاده، مدیرعامل انجمن احیا، در این زمینه به شرق گفت: «میزان اطلاع‌رسانی و آموزش [درباره ایدز و بیماری‌های جنسی] در سطح مدارس و دانشگاه‌ها بسیار کم است؛ یعنی به جرات می‌توان گفت سیستم ما هیچ اهمیتی به اطلاع‌رسانی نمی‌دهد.»
او گفت وقتی انجمن احیا با برخی دانشگاه‌ها یا مدارس برای برگزاری کلاس‌های آموزشی در حوزه پیشگیری از اچ‌آی‌وی مکاتبه کرد، «تنها از میان ۲۰ مرکز، یک یا دو مرکز از این آموزش استقبال کردند».
طبق اعلام وزارت بهداشت ایران، تخمین زده می‌شود که حدود ۴۴ هزار نفر در کشور به ایدز مبتلا باشند که از این میان، فقط ۲۴ هزار بیمار شناسایی شده که ۱۹ هزار نفرشان تحت درمان قرار گرفته‌اند.
اما به نوشته شرق و اظهارات فعالان مدنی، این آمار دقیق نیست، زیرا آمارهای نهایی مبتلایان به ویروس اچ‌آی‌وی و در نهایت بیماری ایدز، تنها مربوط به آمار بیمارانی است که از مراکز دولتی دارو دریافت می‌کنند، در‌حالی‌که بخشی از بیماران هرگز برای دادن تست اقدام نکرده و از بیماری خود اطلاعی ندارند.
بخش عمده ترس از این بیماری که در اقدام نکردن به آزمایش موثر است، به دلیل رفتار حکومت و جامعه با مبتلایان است.
شرق درباره مشکلات اقتصادی زنان مبتلا به ایدز نوشت: «آنها به خاطر بیماری‌شان استخدام نمی‌شوند. اگر جوان باشند، از آنها تست می‌گیرند و با مثبت‌شدن تست‌شان درگیر افسردگی یا انزوا می‌شوند.»